Intralipid to dożylna emulsja lipidowa
Jednym z pierwszych wskazań do stosowania intralipidu w praktyce klinicznej było żywienie pozajelitowe u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach intensywnej terapii.
Oprócz funkcji odżywczej jako źródła energii, intralipid pełni funkcje biologiczne, w tym funkcje immunologiczne – zmniejsza wpływ na stres oksydacyjny, wpływa na odporność komórkową i stan zapalny. Dożylna infuzja intralipidu jest zatem przykładem immunoterapii.
W przypadku leczenia niepłodności jednym z czynników, który może prowadzić do niepowodzenia implantacji pozornie kompetentnych rozrodczo zarodków, jest dysfunkcja układu odpornościowego. Stwierdzono, że liczba i/lub aktywność macicznych komórek NK (ang. natural killers) osiąga szczyt w fazie środkowo-wydzielniczej cyklu menstruacyjnego, która pokrywa się również z okresem implantacji zarodka, i może być odpowiedzialna za niepowodzenie implantacji. Istnieje kilka teorii dotyczących tego, w jaki sposób komórki NK doprowadziły do negatywnych wyników ciąż, a jedną z najpopularniejszych jest to, że nadmierna liczba komórek NK macicy może prowadzić do zwiększonego przepływu krwi około implantacyjnej i nadmiernego stresu oksydacyjnego komórek trofoblastu, zwiększając tym samym ryzyko utraty ciąży. Doprowadziło to do zaproponowania terapii zmieniającej środowisko immunologiczne w celu poprawy wyników leczenia m.in. za pomocą intralipidów.
Chociaż mechanizm immunologiczny intralipidu nie jest w pełni poznany, w kilku badaniach wykazano, że jego aktywny składnik, olej sojowy, hamuje cytotoksyczną aktywność komórek NK. Zwiększona cytotoksyczność komórek NK jest związana z poronieniami nawykowymi (ang. recurrent spontaneous abortion – RSA) i powtarzającymi się niepowodzeniami implantacji (ang. repeated implantation failure – RIF) w procedurach in vitro. W tym kontekście wiele badań dotyczyło stosowania intralipidu u kobiet z/bez RIF lub RSA poddawanych zapłodnieniu in vitro.
Metaanaliza i przegląd systematyczny przeprowadzone przez Rimmer i in.[1], opublikowane w 2021 roku obejmujące pięć randomizowanych badań klinicznych (uczestniczyły w nich łącznie 843 kobiety) wykazały, że podanie dożylne leku intralipid w dniu transferu zarodka zwiększa szansę na uzyskanie ciąży. We wszystkich badaniach stosowano 20% dożylny roztwór intralipidu w momencie transferu zarodka w porównaniu z infuzją 0,9% NaCl lub brakiem interwencji. Wyniki wykazały, że w grupie, która otrzymała dożylną infuzję intralipidu prawdopodobieństwo ciąży klinicznej było wyższe o około 55% (172 w porównaniu do 119) po leczeniu w porównaniu do grupy, która go nie otrzymała.
Mechanizm immunologiczny intralipidu nie został jeszcze w pełni poznany, ale kilka badań sugeruje, że ma on właściwości immunosupresyjne, które hamują cytotoksyczną aktywność komórek NK i produkcję cytokin prozapalnych, takich jak czynnik martwicy nowotworów alfa, interleukina-6 i interleukina-8. W szczególności sugerowano, że cytotoksyczność komórek NK jest przyczyną poronień nawykowych i powtarzających się niepowodzeń implantacji. Wykazano, że intralipid wpływa na komórki NK poprzez receptory, takie jak receptor sprzężony z białkiem G i receptor aktywowany proliferatorem peroksysomów (ang. peroxisome proliferator-activated receptor – PPAR). Kwasy tłuszczowe zawarte w intralipidzie i jego metabolitach działają jako ligandy, które aktywują PPAR ekspresjonowane w komórkach NK. Aktywacja PPAR zmniejsza cytotoksyczność komórek NK, a w konsekwencji i efekcie zwiększa implantację i utrzymuje ciążę. PPAR odgrywa również ważną rolę w implantacji, inwazji cytotrofoblastów, wzroście zarodka i tworzeniu łożyska.
Przykładowa bibliografia:
Han EJ, Lee HN, Kim MK, Lyu SW, Lee WS. Efficacy of intralipid administration to improve in vitro fertilization outcomes: A systematic review and meta-analysis. Clin Exp Reprod Med. 2021 Sep;48(3):203-210. doi: 10.5653/cerm.2020.04266.
Coulam CB. Intralipid treatment for women with reproductive failures. Am J Reprod Immunol. 2021 Apr;85(4):e13290. doi: 10.1111/aji.13290.
Singh N, Davis AA, Kumar S, Kriplani A. The effect of administration of intravenous intralipid on pregnancy outcomes in women with implantation failure after IVF/ICSI with non-donor oocytes: A randomised controlled trial. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2019 Sep;240:45-51. doi: 10.1016/j.ejogrb.2019.06.007.
Al-Zebeidi J, Agdi M, Lary S, Al-Obaid S, Salim G, Al-Jaroudi D. Effect of empiric intravenous intralipid therapy on pregnancy outcome in women with unexplained recurrent implantation failure undergoing intracytoplasmic sperm injection-embryo transfer cycle: a randomized controlled trial. Gynecol Endocrinol. 2020 Feb;36(2):131-134. doi: 10.1080/09513590.2019.1631280.
[1] Rimmer MP, Black N, Keay S, Quenby S, Al Wattar BH: Intralipid infusion at time of embryo transfer in women with history of recurrent implantation failure: A systematic review and meta-analysis. J Obstet Gynaecol Res. 2021, 47:2149-56. 10.1111/jog.14763